Khám phá bản thân, nghe có vẻ to tát nhưng thực chất lại là một hành trình mà mỗi người chúng ta đều hướng đến nếu muốn hoàn thiện chính mình. Vậy làm cách nào để nhận biết và phát huy những năng lực vốn có của bản thân? Cùng Langmaster tìm hiểu chi tiết qua bài viết về chủ đề khám phá bản thân thú vị sau đây nhé!
1. Khám phá bản thân là gì?
Khám phá bản thân là quá trình tự nhận thức, khám phá và tự nhìn nhận để hiểu rõ về chính mình. Là hành trình bạn tìm thấy những điểm khác biệt của mình so với mọi người. Hiểu rõ được những ưu, nhược điểm, tính cách, tố chất trong chính con người bạn. Bạn có mong muốn trở thành người ra sao, định hướng bạn là ai trong tương lai.
Khám phá bản thân mở ra nhiều cơ hội để mỗi cá nhân có thể:
- Nhận ra được những giá trị, xác định mục tiêu cuộc sống, từ đó đưa ra những quyết định và lựa chọn phù hợp với bản thân.
- Có cái nhìn toàn diện về bản thân, biết được thế mạnh để nâng cao sự tự tin. Đồng thời khắc phục điểm yếu kịp thời để hoàn thiện hơn.
- Tìm ra cách tương tác, giao tiếp với mọi người một cách hiệu quả hơn, đem đến góc nhìn khách quan hơn về thế giới xung quanh.
Xem thêm: KỸ NĂNG PHÁT TRIỂN BẢN THÂN LÀ GÌ? LÀM SAO ĐỂ “UPDATE” BẢN THÂN MỖI NGÀY?
2. Những cách để khám phá bản thân
2.1 Đặt những câu hỏi cho bản thân
Đây là bước đầu tiên để biết được mỗi người có những khả năng gì. Khám phá những điều bên trong con người bạn thông qua những câu hỏi cơ bản sau đây:
- Bạn thích và không thích gì?
Bạn thích làm gì nhất khi có thời gian rảnh, thích màu sắc nào, thích chọn bạn có tính cách ra sao?… Và ngược lại, điều gì khiến bạn ghét nhất, bạn cảm thấy không thoải mái khi làm việc gì?... Chỉ qua vài câu hỏi đơn giản này thôi sẽ giúp chúng ta có thể hiểu phần nào về con người của mình mà đôi khi nhiều người lại bỏ qua.
Ví dụ, nếu bạn thích chỗ không quá ồn ào, thích màu xanh da trời và thường ghé thư viện đọc sách mỗi khi có thời gian rảnh. Những điều này chứng tỏ bạn là một người sống hướng nội, thích tận hưởng những điều nhẹ nhàng và gần gũi với thiên nhiên. Chúng ta sẽ thể hiện con người của mình qua những thói quen, sở thích hằng ngày.
- Bạn có điểm mạnh và điểm yếu gì?
Mỗi người đều sở hữu những điểm mạnh và điểm yếu nhất định. Khi xác định rõ hai điều này, chúng ta sẽ biết được bản thân có khả năng gì để tiếp tục phát huy, cũng như khắc phục những điểm yếu, để có thể luôn làm chủ được chính mình.
Ví dụ, ưu điểm của bạn là khả năng quan sát, tiếp thu và học hỏi nhanh nhạy nhưng lại hay trì hoãn, dễ mất tập trung khi làm việc. Vậy để phát huy thế mạnh của mình, bạn nên tập ghi chú, vạch ra kế hoạch với thời gian nhất định để hoàn thành mục tiêu. Điều này cũng sẽ phần nào giúp bạn khắc phục được tình trạng hay xao nhãng.
- Giá trị cốt lõi mà bạn mong muốn hướng tới?
Tìm ra giá trị cốt lõi cho cuộc đời mình cũng chính là xác định mục tiêu sống của một con người. Ví dụ bạn sống vì muốn khám phá những điều mới lạ, hay vì tình yêu thương dành cho người khác… Sự lựa chọn của bạn sẽ bộc lộ bạn là người không thích nhàm chán, muốn tìm kiếm điều mới mẻ hay là người giàu lòng thương yêu…
- Cuộc đời của bạn sẽ ra sao nếu bạn thất bại?
Nếu bạn vốn là người không ngại thất bại, sẵn sàng chấp nhận mọi thử thách và yêu thích cảm giác chinh phục thì xin chúc mừng, bạn là một người có cá tính mạnh mẽ, kiên cường và thành công sớm thôi cũng sẽ đến với bạn.
Nhưng nếu thất bại thì sao? Điều này không hẳn là vì bạn kém cỏi, mà quan trọng hơn là bạn còn đủ ý chí quyết tâm để làm lại hay không. “Thất bại là mẹ thành công”, chỉ cần bạn còn niềm tin cố gắng thì vẫn có thể tiếp tục đứng dậy bước tiếp.
- Bạn là người hướng ngoại hay hướng nội?
Bạn có tự tin thể hiện bản thân khi ở chốn đông người? Bạn thích tự mình khám phá, tìm tòi làm mọi thứ hay muốn chia sẻ công việc với người khác? Tính cách hướng nội, hướng ngoại phần nào đó cũng sẽ định hình con người bạn, hướng bạn đến môi trường và công việc thích hợp với bản thân.
- Bạn muốn trở thành một người như thế nào?
Bạn muốn trở thành một người năng nổ, nhiệt tình hay một người trầm tính, thích sự yên tĩnh và suy nghĩ sâu sắc. Hãy tập trung tìm kiếm những điều khiến bạn thật sự là chính con người bạn. Mong muốn trở thành một ai đó đúng với cảm nhận, nguyện vọng của bản thân sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trên hành trình khám phá bản thân.
2.2 Viết nhật ký hàng ngày
Viết nhật ký cũng là một trong những cách hiệu quả giúp chúng ta nâng cao nhận thức của bản thân. Bằng cách viết ra những điều đã trải qua, mỗi người sẽ có cơ hội nhìn nhận lại bản thân sau một ngày dài. Hãy thêm các ghi chú về những hoạt động thiết thực để thúc đẩy quá trình khám phá và phát triển bản thân nhé!
Xem thêm:
=> KỸ NĂNG SỐNG LÀ GÌ? TỔNG HỢP 9+ KỸ NĂNG SỐNG CẦN CÓ TRONG CUỘC SỐNG
=> KỸ NĂNG MỀM LÀ GÌ? 12+ KỸ NĂNG MỀM CẦN CÓ TRONG CÔNG VIỆC
2.3 Thực hành Mindfulness
Thực hành Mindfulness là một phương pháp thiền tập hướng một người “tập trung vào hiện tại”. Thông qua việc tăng cường khả năng quan sát và nhận biết những gì đang diễn ra trong từng khoảnh khắc của tâm trí (suy nghĩ, cảm xúc, trạng thái), người thực hành Mindfulness sẽ có thể làm chủ được cảm xúc và tâm trí của chính mình, để từ đó khám phá bản thân có chiều sâu và hiệu quả hơn.
Khi thực hành Mindfulness, hãy tập trung vào giây phút hiện tại, vào hơi thở, cảm nhận cơ thể và từ từ quan sát những luồng suy nghĩ và cảm xúc mà bản thân đang trải qua. Phương pháp này giúp giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện sức khỏe tinh thần, giúp mỗi người có trạng thái tâm trí thoải mái, và hiểu biết hơn về chính mình.
2.4 Trải nghiệm những điều mới mẻ
Đây là một trong những cách tuyệt vời để chúng ta khám phá bản thân tiềm ẩn những năng lực nào. Bạn có thể bắt đầu bằng việc khám phá một vùng đất mới, học một kỹ năng mới, tham gia một khóa học, tìm hiểu về một nền văn hóa khác hoặc đơn giản là thử bước ra vùng an toàn và gặp gỡ những con người mới.
Những trải nghiệm này chắc chắn sẽ mang đến nhiều điều rất thú vị mà có thể trước đây bạn chưa bao giờ trải qua. Kiến thức, tầm nhìn của bạn sẽ được mở rộng cũng như khả năng ứng biến với bất kỳ sự thay đổi nào trong cuộc sống cũng trở nên linh hoạt hơn. Bạn sẽ khám phá ra một “tôi” khác với nguồn sức mạnh chưa từng có.
2.5 Áp dụng chiến lược SWOT
SWOT là viết tắt của 4 từ bao gồm: Strength (Điểm mạnh), Weakness (Điểm yếu), Opportunity (Cơ hội) và Threat (Thách thức). Đây chính là 4 yếu tố rất quan trọng trong việc khai thác hết tiềm năng và tìm kiếm cơ hội của một cá nhân.
Chỉ khi hiểu rõ được 4 khía cạnh trên của bản thân, bạn mới có thể đưa ra những định hướng nghề nghiệp phù hợp nhất. Đối với bảng phân tích lựa chọn nghề nghiệp phù hợp theo SWOT, bạn có thể tiến hành dựa vào hướng dẫn sau:
Bước 1: Chia bảng thành 4 ô.
Bước 2: Trả lời các câu hỏi lần lượt dựa vào 4 từ khóa của SWOT. Hãy cố gắng đánh giá một cách cụ thể và khách quan.
Bước 3: Xem xét, suy nghĩ thật cẩn thận và bắt đầu chỉnh sửa. Hãy tập trung những ý quan trọng hoặc bạn thấy có liên quan đến lĩnh vực đang hướng đến. Bạn cũng có thể tham khảo bạn bè, người thân để có thêm gợi ý.
Bước 4: Phân tích những luận điểm trên và tiến hành đưa ra các kết luận:
- Năng lực hiện tại của bản thân.
- Cần làm gì để phát huy ưu điểm và khắc phục nhược điểm.
- Liệt kê các công việc, lĩnh vực phù hợp.
- Tìm kiếm và khoanh vùng những cơ hội tiềm năng.
- Lường trước thách thức và đề ra cách giải quyết.
3. Các bài test khám phá bản thân phổ biến
Hiện nay trên mạng có rất nhiều bài test giúp chúng ta kiểm tra tính cách, xác định bản thân phù hợp với ngành nghề, định hướng tương lai ra sao… Sau đây là một vài bài test khám phá bản thân ở các trang web phổ biến bạn có thể tham khảo:
3.1 “Who Am I?”- Trắc nghiệm khám phá bản thân
“Who Am I” là bài test lựa chọn câu trả lời nhanh chóng thông qua các hình ảnh thú vị. Phương pháp này hoạt động dựa trên việc nắm bắt tâm lý, cảm xúc, điều bạn thích và không thích. Thay vì đưa ra các câu hỏi nhàm chán, việc sử dụng hình ảnh sẽ giúp tăng khả năng tập trung của bạn vào câu hỏi. Ngoài ra, khả năng tư duy và tưởng tượng cũng tốt hơn so với việc chỉ trả lời theo các câu hỏi thông thường.
Link bài test: TẠI ĐÂY
3.2 16 Personalities
16 Personalities là một trong những bài test áp dụng mô hình hiện đại, giúp dự đoán tính cách và hành vi có độ chính xác cao. Phương pháp này mô tả 5 khía cạnh tính cách mà khi kết hợp với nhau sẽ xác định được loại tính cách của một người, bao gồm: Mind (Lý trí), Nature (Tự nhiên), Energy (Năng lượng), Tactics (Chiến thuật) và Identify (Sự nhận diện). Tỉ lệ phần trăm đạt được sau khi hoàn thành bài kiểm tra cho biết bạn thuộc loại tính cách nào, có sở thích và điểm mạnh là gì.
Link bài test: TẠI ĐÂY
3.3 Trắc nghiệm tính cách MBTI
Trắc nghiệm tính cách MBTI là một trong những bài test phổ biến dựa trên nền tảng tâm lý học, có độ chính xác khá cao. MBTI là viết tắt của Myer Briggs Type Indicator – bảng câu hỏi để dự đoán tính cách theo nghiên cứu của Myer Briggs.
Trong đó, việc đánh giá tính cách của một người dựa trên các yếu tố:
- E (Extroverts) – Người hướng ngoại
- S (Sensors) – Người thực tế
- T (Thinkers) – Người suy tính
- J (Judgers) – Người cứng nhắc
- I (Introverts) – Người hướng nội
- N (Intuitives) – Người trực quan
- F (Feelers) – Người cảm tính
- P (Perceivers) – Người linh hoạt.
Link bài test: TẠI ĐÂY
3.4 Test Color
Bài test giúp kiểm tra tính cách khá độc đáo khi cho người tham gia lựa chọn màu sắc từ thích nhất đến ghét nhất, sau đó quay lại chọn từ màu ghét nhất đến thích nhất. Dựa trên sự lựa chọn đó, bài test sẽ phân tích và cho ra kết quả bao nhiêu phần trăm lãnh đạo, bao nhiêu phần trăm quản lý và các nét tính cách khác.
Link bài test: TẠI ĐÂY
Xem thêm:
=> KỸ NĂNG QUAN SÁT LÀ GÌ? Ý NGHĨA & CÁCH RÈN LUYỆN KỸ NĂNG QUAN SÁT
=> KỸ NĂNG PHÂN TÍCH LÀ GÌ? CÁCH RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ
4. Thách thức trên hành trình khám phá bản thân
4.1 Vượt qua sự sợ hãi, tự ti
Trong quá trình khám phá bản thân, chúng ta có thể sẽ cảm thấy sợ hãi, hoang mang khi không biết mình có ưu điểm nào, hay tự ti khi chỉ nhìn vào những điểm yếu của chính mình. Hãy nhớ rằng bất kỳ ai cũng có điểm mạnh, điểm yếu và để hoàn thiện bản thân thì bước đầu tiên là ngừng phán xét hay so sánh với người khác.
Khám phá bản thân là một hành trình liên tục, không thể hoàn thành chỉ trong thời gian ngắn. Do đó, điều bạn cần làm là chấp nhận những giá trị của bản thân, học hỏi từ những trải nghiệm và không ngại thất bại để tiến về phía trước.
4.2 Làm chủ những cảm xúc tiêu cực
Trong hành trình khám phá bản thân, mỗi người chúng ta sẽ có lúc không tránh khỏi cảm thấy tiêu cực, có thể bất an, chán nản hay không tự tin về chính mình. Tuy nhiên, để có thể tiến sâu hơn trên chặng đường này, bạn cần phải học cách xử lý những cảm xúc tiêu cực và làm chủ chúng một cách hiệu quả.
Trước tiên hãy tập chấp nhận những cảm xúc này, không cố gắng phủ nhận hay phớt lờ chúng vì đây là phản ứng tâm lý bình thường của con người. Điều quan trọng là bạn cần xác định nguyên nhân gốc rễ của vấn đề rồi tìm ra hướng thích hợp để giải quyết, từ đó hóa giải sự tiêu cực bên trong để quay về là chính mình.
4.3 Thích nghi với những thay đổi
Học cách thích nghi với sự thay đổi cũng là một kỹ năng sống quan trọng mỗi người cần có. Hãy tập trung vào những mặt tích cực của sự thay đổi, lên kế hoạch với từng bước thực hiện để hướng đến mục tiêu. Dần dần, bạn sẽ nhận ra thay đổi suy nghĩ, hành động là điều cần thiết nếu thật sự muốn hoàn thiện bản thân.
4.4 Đối mặt với thất bại
Hành trình khám phá bản thân không hề dễ dàng với những thử thách chờ sẵn. Mỗi người phải đối mặt và thậm chí có thể gặp thất bại bởi những điểm bản thân còn hạn chế. Tuy nhiên, bạn nên nhớ thất bại không phải là điều đáng sợ, mà đây chính là một phần tự nhiên không thể thiếu của quá trình khám phá và phát triển.
Điều quan trọng là cần học hỏi từ những sai lầm và không chùn bước khi gặp khó khăn. Việc đối mặt với những thất bại có thể giúp mỗi người trở nên trưởng thành và mạnh mẽ hơn bao giờ hết, trau dồi bản thân để đạt được ước mơ và thành công.
Xem thêm:
=> TỔNG HỢP CÁC KỸ NĂNG TRONG CV GIÚP CHINH PHỤC MỌI NHÀ TUYỂN DỤNG
=> KỸ NĂNG GIAO TIẾP LÀ GÌ? 9 CÁCH CẢI THIỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP HIỆU QUẢ
Bài viết trên đây đã tổng hợp một cách chi tiết những kiến thức hữu ích xoay quanh chủ đề “Khám phá bản thân”. Hy vọng những thông tin chia sẻ ở trên sẽ giúp các bạn phần nào thấu hiểu bản thân, khám phá năng lực và tìm được hướng đi phù hợp nhất cho tương lai nhé! Chúc các bạn thành công!
